Leestip: Samenwerking in en tussen besturen
Versterking van de positie van de schoolleider staat al een tijd op de agenda. Onderzoekers delen waarnemingen over de juridische positie van schoolleiders ten opzichte van bestuurders in onderstaand artikel. Verschillende samenwerkingsvormen op bestuurlijk niveau worden onderzocht en tegen het licht van bredere maatschappelijke ontwikkelingen gehouden. Lees hier twee recente onderzoeken.
Juridische positie van de schoolleider
Nederlands Tijdschrift voor Onderwijsrecht en Onderwijsbeleid - juni 2020 - In 2018 bracht de Onderwijsraad het advies ‘Een krachtige rol voor schoolleiders’ uit. Aanbevelingen waren onder andere het versterken van het schoolleiderschap en de positionering van schoolleiders en het vergroten van de betrokkenheid van schoolleiders bij beleids- en besluitvorming op bestuursniveau. In dit artikel gaan de auteurs, in het kader van een breder onderzoek naar sturingsrelaties tussen schoolleiders en bestuurders, in op de juridische positie van de schoolleider. Zij richten zich in eerste instantie op het primair onderwijs maar vertegenwoordigers vanuit het vo zijn betrokken bij dit onderzoek. De onderzoekers betogen dat de wetgeving een juridische voedingsbodem legt voor een vicieuze cirkel: het gunnen van ruimte en autonomie aan schoolleiders botst met de juridische regel dat bestuurders als vertegenwoordiger van de onderwijsorganisatie extern verantwoording afleggen.
Bestuurlijke constructen in het funderend onderwijs
Regioplan - 1 april 2020 - Bestuurlijke samenwerking biedt kansen, maar er kleven ook risico’s aan. In dit rapport staan verschillende redenen om op vestigingsniveau samen te werken. Zo kan het onderwijsaanbod in de regio of voor specifieke doelgroepen beter worden georganiseerd. Dat geldt ook voor het combineren van onderwijs, opvang en/of zorg. Andere redenen hebben betrekking op het creëren van een doorlopende leerlijn, het vergroten van de bezettingsgraad van gebouwen en het creëren van meer ruimte voor innovatie. Als voordelen voor samenwerking op bestuurlijk niveau worden genoemd: makkelijker uitwisselen van onderlinge kennis, betere inzet van personeel, re-integratie van leerlingen vanuit speciaal naar regulier onderwijs en het in stand houden van onderwijs in de regio. Het rapport gaat ook in op de risico´s van meer samenwerking.
Onderzoek alles, behoud het goede
Nederlandse School voor het Openbaar Bestuur (NSOB) - april 2020 - In het primair en voortgezet onderwijs zijn nog relatief veel organisaties die de vereniging als bestuursvorm hebben. Toch neemt ook hier het aantal verenigingen snel af. Onder bestuurders en toezichthouders heerst veelal de gedachte dat de vereniging een bestuursvorm is die niet meer van deze tijd is. De vraag dringt zich op of het wel een goed idee is om onderwijs, vanouds één van de fundamenten van het maatschappelijk middenveld, in stichtingen te gieten. In dit essay wordt door de auteurs een pleidooi gehouden de vereniging te bewaren, herwaarderen en herijken, en wordt betoogd dat de vereniging van grote waarde is voor de kwaliteit van de maatschappelijke democratie.